Bu gelirlerin ne kadarı, nereye gidiyor, ne kadarı ülke için harcanıyor, ne kadarı Kaddafi ve çevresinin kontrolünde, söylemesi çok zor. Liderlik kadrosu dışında herhalde hiç kimse bu konuda net ve sağlıklı bir şey söyleyemez. Ne var ki, buna rağmen Libya'nın yurtdışı banka hesapları, yatırımları ve mali fonları konusunda belli rakamlar da telaffuz edilmiyor değil. Nitekim gerek BM Güvenlik Konseyi'nin aldığı son 1970 sayılı müeyyide kararı, gerekse Amerika ve Avrupa Birliği'nin tek taraflı yürürlüğe koydukları kendi müeyyidelerinden sonra ortalıkta bazı rakamlar dolaşmaya başlamış bulunuyor.
Amerikan Maliye Bakanlığı kaynaklarına göre, Libya'nın Amerikan mali sisteminde dondurulan mali varlıkları 32 milyar dolar civarında. Geçen cuma Başkan Obama'nın imzaladığı başkanlık kararnamesi ile yürürlüğe giren bu dondurma Libya devletine ait mali varlıkları kapsıyor ve Amerika'da bugüne kadar dondurulan en büyük yabancı varlık olarak temayüz ediyor. Söylenenlere göre, bugüne kadar Amerikan yönetimi böylesine büyük bir mali müeyyide kararı hiç almamış bulunuyor.
Müeyyide konan ya da dondurulan bu varlıkların büyük ölçüde Libya devletine ait mali fonlardan ve yatırım kaynaklarından meydana geldiği söyleniyor. Esasen bu fonlar ve yatırım kaynakları moda deyimiyle son yıllarda ortaya çıkan 'egemen servet fonları' denen ve petrol zengini ülkelerin gelir fazlalarını yabancı ülke ve piyasalarda değerlendirme teşebbüsleri olarak da ifade edilebilir. Libya söz konusu fonları ve yatırımları kısa adı LIA olan Libya Yatırım Kurumu (Libyan Investment Authority) adlı kurum ile gerçekleştiriyor, yönlendiriyor. 2006 yılında Trablus'ta ihdas edilen bu kurum petrol ve gaz gelirleri fazlalarını tarımdan emlakçılığa, enerji yatırımlarından hisse senetleri ve senet alımlarına kadar pek çok alanda değerlendiriyor.
Çeşitli kaynaklara göre, LIA bugün 70 milyar dolar civarında bir mali kaynağı kontrol ediyor ve birçok yabancı şirket ya da kuruluşta hisse sahibi durumunda bulunuyor. Bu konuda akla hemen gelenler arasında mesela İngiliz The Economist dergisi ile The Financial Times gazetesinin yayımcısı Pearson Grubu var. LIA, Pearson'da yüzde 3'lük hisseye sahip. Şirket son birkaç gün önce LIA'nın hissesini dondurduğunu ve kâr payı ödemeyeceğini duyurmuştu.
LIA'nın başka ülkelerde de yatırımları elbette var. İtalya bu konuda hayli önemli bir konuma sahip. Unicredit adlı İtalyan bankasındaki LIA payı yüzde 7. Juventus futbol kulübünde ise yine yüzde 7 hissesi var. Muhtemelen adları açıklanmayan birçok başka şirket ya da kuruluşta da LIA önemli hisselere sahip bulunuyor. Bunları da açıklandıkları ya da ortaya çıktıkları zaman öğrenebileceğiz elbette.
Amerika 32 milyar dolarlık Libya varlığını dondurduğuna göre herhalde bu ülke Libya fonları ya da varlıkları bakımından birinci ülke konumunda bulunuyor. Avrupa Birliği'nde LIA'nın ne kadar parası var, henüz belli değil. Arap ülkelerinde ya da başka ülkelerdeki varlıkları da soru işareti olarak ortada duruyor.
Kısacası, bugün LIA'nın 70 milyar dolarlık varlığı gündeme gelmiş bulunuyor. Bunun büyük bölümü herhalde dondurulmuş durumda. Bunların ne zaman ve hangi şartlarda serbest bırakılacakları da bugün en az Kaddafi ve çevresinin akıbeti kadar önem taşıyor. Esasen Kaddafi gitse de gitmese de Libya'nın yabancı ülkelerdeki mali varlıkları uzun süre büyük bir tartışma konusu ve problem olarak kalacak; zira Kaddafi gitmediği takdirde (ki biz eninde sonunda gidecek, diyoruz) fonları donduranlar bu fonları asla serbest bırakmayacaklar; gittiği takdirde ise bunların aidiyetleri de tartışılacak ve belki de yıllarca sürecek adli süreç devreye girecek.
Esasen bu fonların kimin ya da kimlerin kontrolünde olduğu da bilinmiyor. İleride belki hiç akla gelmeyen şahıslar ya da kurumlar bunların üzerinde hak da talep edebilirler. Bunu da bekleyip görmek gerekiyor. Libya'nın milyarlarının ileride büyük bir kavgaya yol açacağı, bunun sonuçlarının çok önemli olacağını bugünden söylemek herhalde kehanet olmaz. Bakalım, bu milyarların akıbeti ne olacak?
Amerikan Maliye Bakanlığı kaynaklarına göre, Libya'nın Amerikan mali sisteminde dondurulan mali varlıkları 32 milyar dolar civarında. Geçen cuma Başkan Obama'nın imzaladığı başkanlık kararnamesi ile yürürlüğe giren bu dondurma Libya devletine ait mali varlıkları kapsıyor ve Amerika'da bugüne kadar dondurulan en büyük yabancı varlık olarak temayüz ediyor. Söylenenlere göre, bugüne kadar Amerikan yönetimi böylesine büyük bir mali müeyyide kararı hiç almamış bulunuyor.
Müeyyide konan ya da dondurulan bu varlıkların büyük ölçüde Libya devletine ait mali fonlardan ve yatırım kaynaklarından meydana geldiği söyleniyor. Esasen bu fonlar ve yatırım kaynakları moda deyimiyle son yıllarda ortaya çıkan 'egemen servet fonları' denen ve petrol zengini ülkelerin gelir fazlalarını yabancı ülke ve piyasalarda değerlendirme teşebbüsleri olarak da ifade edilebilir. Libya söz konusu fonları ve yatırımları kısa adı LIA olan Libya Yatırım Kurumu (Libyan Investment Authority) adlı kurum ile gerçekleştiriyor, yönlendiriyor. 2006 yılında Trablus'ta ihdas edilen bu kurum petrol ve gaz gelirleri fazlalarını tarımdan emlakçılığa, enerji yatırımlarından hisse senetleri ve senet alımlarına kadar pek çok alanda değerlendiriyor.
Çeşitli kaynaklara göre, LIA bugün 70 milyar dolar civarında bir mali kaynağı kontrol ediyor ve birçok yabancı şirket ya da kuruluşta hisse sahibi durumunda bulunuyor. Bu konuda akla hemen gelenler arasında mesela İngiliz The Economist dergisi ile The Financial Times gazetesinin yayımcısı Pearson Grubu var. LIA, Pearson'da yüzde 3'lük hisseye sahip. Şirket son birkaç gün önce LIA'nın hissesini dondurduğunu ve kâr payı ödemeyeceğini duyurmuştu.
LIA'nın başka ülkelerde de yatırımları elbette var. İtalya bu konuda hayli önemli bir konuma sahip. Unicredit adlı İtalyan bankasındaki LIA payı yüzde 7. Juventus futbol kulübünde ise yine yüzde 7 hissesi var. Muhtemelen adları açıklanmayan birçok başka şirket ya da kuruluşta da LIA önemli hisselere sahip bulunuyor. Bunları da açıklandıkları ya da ortaya çıktıkları zaman öğrenebileceğiz elbette.
Amerika 32 milyar dolarlık Libya varlığını dondurduğuna göre herhalde bu ülke Libya fonları ya da varlıkları bakımından birinci ülke konumunda bulunuyor. Avrupa Birliği'nde LIA'nın ne kadar parası var, henüz belli değil. Arap ülkelerinde ya da başka ülkelerdeki varlıkları da soru işareti olarak ortada duruyor.
Kısacası, bugün LIA'nın 70 milyar dolarlık varlığı gündeme gelmiş bulunuyor. Bunun büyük bölümü herhalde dondurulmuş durumda. Bunların ne zaman ve hangi şartlarda serbest bırakılacakları da bugün en az Kaddafi ve çevresinin akıbeti kadar önem taşıyor. Esasen Kaddafi gitse de gitmese de Libya'nın yabancı ülkelerdeki mali varlıkları uzun süre büyük bir tartışma konusu ve problem olarak kalacak; zira Kaddafi gitmediği takdirde (ki biz eninde sonunda gidecek, diyoruz) fonları donduranlar bu fonları asla serbest bırakmayacaklar; gittiği takdirde ise bunların aidiyetleri de tartışılacak ve belki de yıllarca sürecek adli süreç devreye girecek.
Esasen bu fonların kimin ya da kimlerin kontrolünde olduğu da bilinmiyor. İleride belki hiç akla gelmeyen şahıslar ya da kurumlar bunların üzerinde hak da talep edebilirler. Bunu da bekleyip görmek gerekiyor. Libya'nın milyarlarının ileride büyük bir kavgaya yol açacağı, bunun sonuçlarının çok önemli olacağını bugünden söylemek herhalde kehanet olmaz. Bakalım, bu milyarların akıbeti ne olacak?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder