Atatürk’ün Türk köle ordularının varlığına değinmeyi Türklere yönelik bir önyargı, “bizi” küçültme ve aşağılamaya yönelik bir komplo gibi görüp, bunun söylenmemesini istemesi, (2g) halifelik sorununa da eklemleniyor. Türk gulamların İslâm âleminde “birinci derecede nüfuz ve hâkimiyet sahibi” olmalarına örnek olarak, “Muhammed’in Halifesi unvanını taşımak maskaralığında bulunanları emir ve iradelerine râm” etmelerini gösteriyor.
Burada Atatürk’ün ne kastettiği nispeten daha açık. Halifeler bir yere kadar hem dinî, hem siyasî lider ve yönetici konumundaydılar. Emevîlerle birlikte halifelik ırsî bir monarşiye, bir hanedan devletine dönüştü. Ancak Emevi ve Abbasilerden sonra halifeler zayıflayıp siyasî yetkilerini yitirdiler. 11. yüzyılda önce Selçuklularla gelip klasik İslâm diyarlarının tepesine oturan “Türk askerî aristokrasisi”nin (savaşçı soyluluğunun) himayesine girdiler. Bu gelişmenin (hâkim) “sultan” ile (tabii) “halife”yi ayırdığını ve “gölgede” bir halifeliğe yol açtığını görüyoruz.
Anlaşılan Atatürk’ün kafasında bu süreç var. Var ama, bundan söz ediş tarzına başka şeyler karışıyor. İlk göze çarpan, Türk-Arap, ya da “aslında kimin efendi olduğu” çerçevesi. Atatürk’ün Türkler açısından ciddî bir efendilik meselesi var ve bunu (kendi zamanının genel önyargılarına da bağlı olarak) hep yüksek ve aşağı ırklar üzerinden değerlendiriyor. İkinci nokta, üslûbun ne kadar sert ve ağır olduğu. Bir noktanın altını çizeyim : Atatürk burada asla yayımlanıp kamuoyuna açıklanmak için değil, tamamen özel ve mahrem ölçüler içinde yazıp konuşuyor. Ve bu özel, mahrem sesiyle Atatürk, İslâmiyet, hele İslâmiyet ve Araplar hakkında, besbelli, çok katı kanaatlere sahip. Dine karşı tavrı ile Araplara karşı tavrı birbirini güçlendiriyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder